Batı Solu Putin’i Veya ABD Dışındaki Dünyayı Anlamıyor – Çeviri: Kemal Büyükyüksel

Rusya’nın Harkov’u bombalamasının ardından, post-Sovyet Solu, Batı’nın analizinde neyin eksik olduğunu çok açık bir şekilde görüyor.

Volodymyr Artiukh’un Open Democracy’de yayımlanan yazısının Türkçe çevirisidir.

Burada, post-Sovyet dünyada, Batı Solundan çok şey öğrendik.

‘Biz’ derken, Kiev, Lviv, Minsk, Moskova, Saint-Petersburg ve diğer yerlerden savaş ve polis şiddetinin dehşetini yaşayan komünist, demokratik sosyalist Sol anarşist ve feminist akademisyenler ve aktivistleri kastediyorum.

Kendi Marksist geleneğimiz yozlaştırıldıktan ve marjinalleştirildikten sonra, ‘Das Kapital’ üzerine İngilizce yorumlar okuduk. Sovyetler Birliği çöktükten sonra, Amerikan hegemonyası, neoliberal sermaye birikimi biçimleri ve Batı neo-emperyalizmi hakkındaki analizlerinize güvendik. Savaş karşıtı protestolar, Occupy ve Black Lives Matter gibi Batılı toplumsal hareketler tarafından da cesaretlendirildik.

Dünyanın bizim köşemizi kuramsallaştırmaya çalışma şeklini takdir ediyoruz. ABD’nin, Rusya’da ve başka yerlerde Sovyet sonrası dönüşümün demokratik ve ekonomik açıdan ilerici seçeneklerinin altını oymaya katkıda bulunduğunu doğru bir şekilde belirttiniz. ABD ve Avrupa’nın Rusya ve diğer post-Sovyet ülkeleri içeren bir güvenlik ortamı yaratmada başarısız olduğu konusunda haklısınız.

Ancak Rusya’nın Kharkiv’i bombalamasının ortasında sizden öğrenebileceklerimizin sınırları belli.

Bilgileriniz, Rusya’nın kan kırmızısı çizgisinde sınırlarına ulaşan Amerikan hegemonyası koşullarında üretildi. ABD, çıkarlarını Rusya ve Çin için ortak çıkarlar olarak temsil etme yeteneğini kaybetti. Askeri güç kullanarak başka ülkelerin hizaya gelmesini sağlayamıyor ve ekonomik gücü daralıyor. Çoğunuzun iddiasına rağmen Rusya artık tepki vermiyor, uyum sağlamıyor veya taviz vermiyor. Gücünü yeniden kazandı ve etrafındaki dünyayı şekillendirebiliyor. Rusya’nın araç takımı ABD’ninkinden farklı. Yumuşak güç ve ekonomiden ziyade kaba kuvvete dayanıyor. Ancak ABD’nin Latin Amerika, Irak, Afganistan ve tüm dünyadaki davranışlarından bildiğiniz gibi kaba kuvvet güçlü bir araçtır. Rusya, liberal demokrasisi ve serbest piyasası olmasa da Amerika emperyalizminin baskıcı altyapısını taklit etti.

Ancak Rusya’nın ABD emperyalizmini taklit etmesi, bağımlılık anlamına gelmiyor. Rusya özerk bir aktör haline geldi. Eylemleri kendi iç siyasi dinamikleri tarafından belirleniyor ve eylemlerinin sonuçları artık Batı’nın çıkarlarına aykırı. Rusya, etrafındaki dünyayı şekillendiriyor ve kendi kurallarını başka yollarla da olsa ABD’nin yaptığı gibi dayatıyor. Rus savaş seçkinleri, kendi kuruntularını sahada gerçekliğe dönüştürerek, başkalarının onları kendi isteklerine rağmen kabul etmesini sağlayabiliyor. Rusya’nın kuruntuları artık ABD veya Avrupa tarafından belirlenmiyor. Onlar bir tepki değil – onlar kendi yaratımları.

Hayal edilemez olanla karşı karşıya kaldıktan sonra, Batı Solunun en iyi yaptığı şeyi nasıl yaptığını görüyorum: Amerikan neo-emperyalizmini ve NATO’nun genişlemesini analiz etmek. Ancak bu yeterli değil: Donbas ve Kharkiv’in ana meydanının yıkıntılarından ortaya çıkan dünyayı açıklamıyor. Dünya, ABD’nin eylemleri tarafından şekillendirildiği veya tepki gösterdiği şeklinde ayrıntılı bir şekilde tanımlanamıyor. Kendi dinamiklerini kazanmış halde ve ABD ve Avrupa pek çok alanda reaktif durumda. Ortaya çıkan eğilimleri fark etmek yerine uzak nedenleri açıklıyorsunuz.

Bu yüzden, dünyanın bizim köşesindeki dramatik süreçlerden bahsederken, onları kendi hükümetlerinizin ve iş dünyası seçkinlerinin faaliyetleriyle alakalı bir tepkiye nasıl indirgediğiniz beni şaşırtıyor. ABD ve NATO hakkında her şeyi sizden öğrendik, ancak bu bilgi artık o kadar da yardımcı olmuyor. Belki ABD bu masa oyununun ana hatlarını çizmiştir, ancak şimdi diğer oyuncular da taşları hareket ettiriyor ve kırmızı bir kalem ile kendi hatlarını çiziyor. ABD merkezli açıklamaların modası geçti. Geçen yıl ABD, Rusya ve Ukrayna arasında tırmanan ihtilaf hakkında Solda yazılan ve söylenen her şeyi okudum. Analizlerin çoğu, pek çok ana akım açıklamadan çok daha kötüydü. Tahmin gücü sıfırdı.

Bu, Batı Solunu etnik merkezcilikle suçlamak değil, onun sınırlı perspektifine işaret etmektir. Savaşın sisi ve psikolojik strese boğulmuşken, daha iyi bir bakış açısı sunamam. Yardım çağrısında bulunurken durumu teorik terimlerle kavramak için yaptığımız tartışmada dünyanın bizim köşemizden içgörülerini de dahil edebilirim. ‘ABD’yi suçlamak’ (US-splaining), düşündüğünüz ölçüde bizim için yararlı değil.

Hem Doğu Marksizminin yıkıntılarının hem de Batı Marksizmi tarafından sömürgeleştirilmemizin ötesine geçmemiz gerekiyor. Yol üzerinde hata yapabiliriz, siz bizi milliyetçilikle, idealizmle, yerelcilikle suçlayabilirsiniz. Ama siz de bu hatalardan ders almalısınız: şimdi siz de çok daha yerelcisiniz.

Ülkeleriniz tarafından yürütülmeyen bir savaşa tepki verme zorluğuyla karşı karşıyasınız. Yukarıda bahsettiğim tüm teorik açmazlar göz önüne alındığında, savaş karşıtı bir mesajı çerçevelemenin basit bir yolu yok. Acı verici bir şekilde açık olan bir şey var: Hangi ten rengine veya pasaporta sahip olurlarsa olsunlar Ukrayna’dan gelen mültecilere yardım sağlayarak savaşın sonuçlarıyla başa çıkmaya yardımcı olabilirsiniz. Ayrıca hükümetinize Ukrayna’nın dış borcunu iptal etmesi ve insani yardım sağlaması için baskı yapabilirsiniz.

Eksik kalan siyasi pozisyonların durum analizini engellemesine izin vermeyin. ‘Ana düşmanın kendi ülkenizde olduğu’ uyarısı, emperyalistler arası mücadelenin kusurlu bir analizine dönüşmemelidir. Bu aşamada, NATO’yu dağıtma – veya tersine, herhangi birini NATO’ya kabul etme – çağrıları, Ukrayna’da bombalar altında ya da Rusya veya Belarus’ta hapishanelerde acı çekenlere yardımcı olmayacaktır. Sloganlar her zamanki kadar zararlıdır. Ukraynalıları veya Rusları faşist olarak damgalamak sizi çözümün değil, yalnızca sorunun bir parçası yapar.

Rusya’nın etrafında yeni bir özerk gerçeklik ortaya çıkıyor, bir yıkım ve sert baskılar gerçeği, nükleer bir çatışmanın artık düşünülemez olmadığı bir gerçeklik. Birçoğumuz bu gerçeğe götüren eğilimleri gözden kaçırdık. Savaşın yarattığı sis içerisinden, bu yeni gerçekliğin ana hatlarını net olarak görmüyoruz. Görünüşe göre, Amerikan veya Avrupa hükümetleri de göremiyor. Ancak bu yeni gerçeklik, post-Sovyet solu daha da az örgütsel ve teorik kaynakla baş başa bırakacak. Sizsiz, hayatta kalmakta zorlanacağız. Biz olmadan ise, uçuruma bir adım daha yaklaşmış olacaksınız.